Các bệnh truyền nhiễm luôn là mối lo ngại lớn vì khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ tử vong cao.
Trong đó bệnh APV ở gà là một trong những bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất chăn nuôi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Bài viết sau đây sẽ giúp bà con tìm hiểu bệnh APV ở gà, nhận biết triệu chứng APV và đưa ra hướng chữa bệnh APV cho gà hiệu quả nhất.
Bệnh APV ở gà là gì?
APV (Avian Pneumovirus), hay còn gọi là bệnh viêm mũi truyền nhiễm ở gia cầm, là một bệnh do virus thuộc họ Paramyxoviridae gây ra.
Bệnh thường ảnh hưởng đến đường hô hấp của gà và các loại gia cầm khác như vịt, gà tây, chim bồ câu…
Virus APV gây tổn thương niêm mạc mũi, khí quản và phổi, khiến gà bị viêm mũi, khó thở, sụt cân và giảm năng suất trứng. Bệnh có thể bùng phát nhanh và lan rộng trong đàn nếu không được kiểm soát.
Bệnh APV do virus Avian Pneumovirus lây lan chủ yếu qua:
- Đường hô hấp: Gà hít phải khí dung chứa virus từ phân, nước bọt hoặc dịch tiết của gà bệnh.
- Tiếp xúc trực tiếp với gà bệnh hoặc dụng cụ, thức ăn, nước uống bị nhiễm mầm bệnh.
- Lây từ mẹ sang con nếu gà bố mẹ nhiễm virus mà không được xử lý triệt để.
- Điều kiện thời tiết lạnh, ẩm, chuồng trại kém thông thoáng, nuôi mật độ cao… là yếu tố thuận lợi khiến virus dễ bùng phát mạnh.
Triệu chứng APV ở gà
Dù virus không có thuốc đặc trị, việc nhận biết sớm các triệu chứng sẽ giúp kiểm soát bệnh và phòng tránh các bệnh kế phát hiệu quả hơn.
Dấu hiệu lâm sàng
Triệu chứng bệnh APV ở gà khá rõ ràng, chủ yếu liên quan đến hệ hô hấp:
- Gà khò khè, thở khó, hay há mỏ thở;
- Chảy nước mũi, nước mắt; dịch ban đầu trong sau chuyển sang đục;
- Sưng phù vùng quanh mắt, mí mắt dính;
- Ho, hắt hơi liên tục;
- Giảm ăn, sút cân nhanh;
- Sản lượng trứng giảm mạnh ở gà mái đẻ.
Dấu hiệu ở gà con
Gà con nhiễm APV thường nặng hơn gà trưởng thành:
- Chậm lớn, lông xù, đứng tách đàn
- Suy hô hấp nặng, tử vong cao
- Tỷ lệ chết có thể lên tới 20–30% nếu không can thiệp kịp thời
Ngoài ra APV thường xảy ra kết hợp với các bệnh khác như Newcastle, CRD (Mycoplasma), E. coli,… làm bệnh nặng thêm và khó điều trị hơn.
Chẩn đoán bệnh APV ở gà
Để xác định chính xác bệnh APV ở gà, người chăn nuôi cần kết hợp giữa quan sát triệu chứng lâm sàng và kiểm tra nội tạng gà bệnh.
Quan sát bên ngoài cho thấy gà thường có biểu hiện khò khè, chảy nước mũi, sưng phù quanh mắt và lờ đờ, ăn ít.
Khi mổ khám, người ta thường phát hiện niêm mạc khí quản bị viêm, có hiện tượng xuất huyết và trong phổi có dịch nhầy, đôi khi thấy dấu hiệu phù phổi rõ rệt.
Để phân biệt bệnh APV với các bệnh hô hấp khác như cúm gia cầm hay ILT, xét nghiệm là phương pháp cần thiết và đáng tin cậy.
Các kỹ thuật phổ biến hiện nay như PCR hoặc ELISA giúp phát hiện chính xác virus APV trong mẫu bệnh phẩm thu từ gà bị nghi nhiễm.
Đây là bước quan trọng để khẳng định chẩn đoán, từ đó áp dụng phác đồ điều trị phù hợp, tránh dùng sai thuốc hoặc bỏ sót điều trị.
Cách chữa bệnh APV cho gà
Bệnh APV ở gà hiện chưa có thuốc đặc trị vì do virus gây ra, tuy nhiên vẫn có thể điều trị hỗ trợ để giảm triệu chứng và ngăn biến chứng.
Người chăn nuôi nên dùng kháng sinh phổ rộng như Tylosin, Enrofloxacin hoặc Doxycycline để phòng nhiễm khuẩn thứ phát.
Đồng thời bổ sung thuốc hạ sốt như Paracetamol và các vitamin A, C, E cùng điện giải giúp tăng sức đề kháng, giảm stress cho đàn gà.
Ngoài thuốc, có thể dùng thảo dược như tỏi, gừng, lá chanh, sả giã nhỏ pha nước cho gà uống để hỗ trợ hô hấp và kích thích ăn uống.
Trong quá trình điều trị, chuồng trại cần được vệ sinh kỹ, xịt sát trùng bằng Vimekon,
Benkocid hoặc iodine ít nhất 1–2 lần/tuần để giảm mật độ virus trong môi trường. Đặc biệt, cần cách ly gà bệnh ngay khi phát hiện, không để lây lan sang gà khỏe.
Chuồng nuôi phải được dọn dẹp sạch sẽ, thay chất độn và tiêu độc định kỳ. Quản lý tốt quy trình chăm sóc, điều trị sẽ giúp đàn gà nhanh hồi phục và hạn chế thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi.
Tác hại của bệnh APV đối với kinh tế chăn nuôi
Mặc dù không gây chết hàng loạt như cúm H5N1, nhưng bệnh APV ở gà gây ra thiệt hại kinh tế đáng kể nếu không kiểm soát tốt.
Với gà đẻ, sản lượng trứng có thể giảm từ 40 đến 50%, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu của hộ chăn nuôi.
Gà nuôi thịt thì chậm lớn, kém phát triển, tiêu tốn nhiều thức ăn mà không tăng trọng hiệu quả.
Gà con khi nhiễm bệnh có tỷ lệ chết cao nếu không chữa trị kịp thời, đặc biệt trong các tuần tuổi đầu tiên.
Thêm vào đó người nuôi phải tốn kém chi phí thuốc men, nhân công chăm sóc, cũng như nguy cơ bùng phát các bệnh kế phát do hệ miễn dịch gà yếu đi sau khi nhiễm APV.
Đó là lý do vì sao người nuôi cần chủ động phòng ngừa, nhận biết sớm triệu chứng APV, xử lý kịp thời để bảo vệ đàn gà, giữ vững hiệu quả kinh tế và tránh thiệt hại không đáng có.
Kết luận
Bệnh APV ở gà là một bệnh hô hấp nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng và chữa trị hiệu quả nếu người chăn nuôi nắm rõ triệu chứng APV, chẩn đoán sớm và áp dụng đúng biện pháp chữa bệnh APV cho gà.
Tiêm vaccine định kỳ, vệ sinh chuồng trại và kiểm soát dịch tễ nghiêm ngặt sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ đàn gà khỏe mạnh, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con nông dân.
