Quá trình ấp trứng đóng vai trò then chốt để đảm bảo chất lượng con giống. Một yếu tố tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng lại có ảnh hưởng cực lớn tới kết quả nở trứng chính là nhiệt độ.
Thực tế cho thấy, ảnh hưởng nhiệt độ đến trứng có thể làm thay đổi toàn bộ chu kỳ phát triển phôi.
Sai 1 độ C có thể dẫn đến lệch 1 ngày nở, làm giảm tỉ lệ nở thành công, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chăn nuôi.
Nhiệt độ quyết định sự sống còn của phôi trứng
Nhiệt độ là yếu tố quyết định tốc độ phát triển của phôi bên trong trứng. Nếu nhiệt độ không phù hợp, phôi có thể bị chết, phát triển chậm, hoặc dị tật.
Thậm chí, chỉ cần lệch 0,5–1°C cũng có thể làm phôi ngừng phát triển hoặc nở sai ngày, ảnh hưởng lớn đến chất lượng gà con.
Nhiệt độ ấp trứng không đúng chuẩn có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng như:
- Phôi phát triển không đồng đều.
- Trứng nở muộn hoặc quá sớm.
- Gà con yếu, dị tật, hoặc chết ngay sau nở.
- Tỉ lệ nở giảm dưới mức trung bình (dưới 80%).
Do đó việc kiểm soát và duy trì nhiệt độ ấp trứng lý tưởng là bước cực kỳ quan trọng.
Nhiệt độ ấp trứng lý tưởng cho từng loại trứng
Tùy vào từng loại gia cầm, mức ảnh hưởng nhiệt độ đến trứng ấp sẽ có sự chênh lệch nhất định. Dưới đây là bảng tham khảo nhiệt độ chuẩn:
| Loại gia cầm | Nhiệt độ ấp lý tưởng (°C) | Thời gian ấp (ngày) |
| Gà | 37.5 | 21 |
| Vịt | 37.2 | 28 |
| Cút | 37.8 | 17 |
| Ngỗng | 37.0 | 30 |
| Chim bồ câu | 36.8 | 17–18 |
Bất kỳ sai lệch nào về nhiệt độ ấp trứng đều làm thay đổi thời điểm nở trứng và ảnh hưởng đến chất lượng con giống.
Cơ chế phát triển phôi và tác động của nhiệt độ
Phôi trong trứng phát triển theo từng giai đoạn và đòi hỏi một mức nhiệt ổn định để diễn ra thuận lợi.
Quá trình này có thể chia làm ba giai đoạn chính:
- Giai đoạn đầu (1–7 ngày): Phôi bắt đầu hình thành các cơ quan cơ bản.
- Giai đoạn giữa (8–14 ngày): Hình thành nội tạng và cấu trúc cơ thể.
- Giai đoạn cuối (15 đến khi nở): Hoàn thiện các cơ quan và chuẩn bị nở.
Nếu trong giai đoạn đầu nhiệt độ quá thấp, phôi có thể ngừng phát triển hoặc dị tật. Trong giai đoạn cuối, nhiệt độ cao lại khiến trứng nở sớm, gà con chưa đủ phát triển sẽ yếu, khả năng sống sót thấp.
Ảnh hưởng của nhiệt độ quá cao khi ấp trứng
Nhiệt độ vượt quá tiêu chuẩn gây tăng tốc phát triển phôi, nhưng không đồng đều. Một số hậu quả thường thấy:
- Trứng nở sớm 1–2 ngày.
- Gà con nhỏ, yếu, không đứng được.
- Tỉ lệ chết sau nở cao.
- Dị tật ở chân, mỏ hoặc mắt.
Ngoài ra nhiệt độ quá cao còn làm giảm độ ẩm không khí trong máy ấp, khiến vỏ trứng khô nhanh, khó nở.
Ảnh hưởng của nhiệt độ quá thấp khi ấp trứng
Ngược lại ảnh hưởng nhiệt độ đến trứng ấp quá thấp sẽ kéo dài thời gian phát triển của phôi, dẫn đến:
- Trứng nở muộn 1–3 ngày.
- Phôi chết non trong vỏ.
- Gà con chậm chạp, yếu ớt.
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng hậu ấp.
Thậm chí nếu nhiệt độ duy trì dưới 35°C quá lâu, phôi có thể chết từ giai đoạn đầu mà không phát triển tiếp.
Các yếu tố kết hợp ảnh hưởng nhiệt độ đến trứng
Ngoài bản thân nhiệt độ, còn nhiều yếu tố khác liên quan mật thiết ảnh hưởng đến hiệu quả ấp trứng.
Độ ẩm trong máy ấp là một trong những yếu tố quan trọng. Khi nhiệt độ cao nhưng độ ẩm thấp, vỏ trứng dễ bị khô, khiến gà con khó nở hoặc nở không hoàn toàn.
Lưu thông không khí trong máy cũng ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệt độ đồng đều.
Nếu không khí không được phân bổ đều, một số khu vực trong máy có thể nóng hơn hoặc lạnh hơn, làm cho phôi phát triển lệch lạc.
Chất lượng máy ấp là yếu tố cốt lõi để đảm bảo nhiệt độ ổn định. Máy kém chất lượng thường có hiện tượng dao động nhiệt độ liên tục, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của phôi.
Ngoài ra vị trí đặt trứng cũng đóng vai trò không nhỏ. Trứng đặt sát thành máy thường nóng hơn trung tâm, dẫn đến phát triển không đồng đều giữa các quả trứng.
Để hạn chế ảnh hưởng nhiệt độ đến trứng, người chăn nuôi cần đầu tư máy ấp chất lượng, thường xuyên kiểm tra và hiệu chuẩn nhiệt kế, đồng thời đảo trứng đều tay để phân bố nhiệt và độ ẩm tốt hơn.
Cách kiểm soát nhiệt độ ấp trứng hiệu quả
Để kiểm soát ảnh hưởng nhiệt độ đến trứng ấp hiệu quả, trước hết cần sử dụng nhiệt kế kỹ thuật số có sai số thấp, lý tưởng là dưới 0.2°C.
Nên theo dõi nhiệt độ ít nhất ba lần mỗi ngày để kịp thời điều chỉnh khi có biến động. Khi đặt trứng, cần chọn nơi thông thoáng, tránh đặt sát thanh nhiệt để không bị nóng cục bộ.
Đảm bảo máy ấp kín, không rò rỉ nhiệt ra bên ngoài là điều bắt buộc. Đồng thời độ ẩm cần được duy trì ở mức phù hợp với từng giai đoạn phát triển của phôi.
Việc mở máy ấp thường xuyên cũng không nên vì làm thất thoát nhiệt đột ngột. Kiểm tra và ổn định điện áp đầu vào, tránh hiện tượng tăng nhiệt đột ngột do chập chờn điện.
Khi kiểm soát nhiệt độ tốt, quá trình phát triển phôi diễn ra thuận lợi, tỉ lệ trứng nở cao hơn và gà con khỏe mạnh hơn.
Kinh nghiệm thực tế từ người chăn nuôi
Theo chia sẻ từ nhiều hộ chăn nuôi, chỉ cần nhiệt độ trong máy ấp lệch khoảng 1°C, thời gian trứng nở có thể bị chênh lệch từ 1 đến 2 ngày.
Điều này gây khó khăn trong việc đồng bộ hóa thời điểm nở, khiến công tác chăm sóc gà con trở nên phức tạp hơn.
Một số người nuôi đã đầu tư vào máy ấp tự động điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm, và nhận thấy tỉ lệ nở tăng rõ rệt – từ 75% lên đến 90% chỉ sau vài vụ nuôi.
Cho thấy kiểm soát tốt yếu tố nhiệt độ là hoàn toàn có thể mang lại hiệu quả cao và giảm thiểu rủi ro trong chăn nuôi.
Kết luận
Ảnh hưởng nhiệt độ đến trứng là yếu tố then chốt trong quá trình ấp nở. Sai lệch chỉ 1°C đã có thể khiến trứng nở lệch 1 – 2 ngày, làm giảm chất lượng con giống, giảm năng suất và ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế.
Người chăn nuôi cần đặc biệt chú trọng giữ nhiệt độ ổn định trong suốt quá trình ấp, kiểm tra máy móc định kỳ, đảm bảo đủ độ ẩm và thực hiện đảo trứng đều tay.
Đây chính là chìa khóa để tăng tỉ lệ nở, giảm thất thoát và nâng cao hiệu quả chăn nuôi gia cầm một cách bền vững.
