Chiết cành là một phương pháp nhân giống cây trồng phổ biến, hiệu quả cao, giúp tạo ra cây con có đặc tính giống hệt cây mẹ. Dù bạn đang muốn chiết cành hoa giấy, chanh, bưởi hay cây kim tiền, trầu bà thì việc nắm vững kỹ thuật là điều vô cùng quan trọng. Hãy cùng khám phá chi tiết trong bài viết này!
Cách chiết cành là gì?
Chiết cành là một phương pháp nhân giống vô tính phổ biến trong nông nghiệp và làm vườn. Phương pháp này giúp tạo ra cây con từ một cành của cây mẹ mà không cần sử dụng hạt giống. Người ta sẽ chọn một cành khỏe, tiến hành khoanh vỏ (loại bỏ một phần vỏ cây) tại vị trí cần chiết, sau đó bọc khu vực này bằng giá thể ẩm (rêu, đất mùn hoặc xơ dừa) để kích thích hình thành rễ.
Khi cành chiết đã ra rễ đủ dài và khỏe mạnh (thường sau vài tuần), cành sẽ được cắt khỏi cây mẹ và trồng thành cây độc lập. Chiết cành có ưu điểm là giúp duy trì toàn bộ đặc tính tốt của cây mẹ như năng suất, hình thái, sức đề kháng… nên rất được ưa chuộng trong việc nhân giống các loại cây ăn trái, cây cảnh và cây công trình.
Hướng dẫn cách chiết cành hoa giấy
Cây hoa giấy không chỉ đẹp, dễ trồng mà còn rất dễ nhân giống bằng phương pháp chiết cành. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn chiết cành hoa giấy thành công tại nhà:
Chọn cành chiết phù hợp
- Chọn cành bánh tẻ: Cành không quá non (dễ úng nước) và không quá già (khó ra rễ), thường là cành đã ra hoa 1–2 mùa.
- Độ dài lý tưởng: Khoảng 25–30cm, đường kính tương đương chiếc đũa ăn.
- Cành không sâu bệnh, mọc hướng ra ngoài tán, có mắt lá rõ ràng.
Khoanh vỏ
- Dùng dao sắc khoanh 2 đường tròn quanh cành, cách nhau khoảng 2–3cm.
- Dùng mũi dao nhẹ nhàng bóc phần vỏ giữa 2 đường khoanh.
- Cạo sạch lớp màng mỏng (libe) để ngăn việc liền sẹo, kích thích mọc rễ.
Bôi hormone kích rễ (nếu có)
- Dùng tăm bông hoặc cọ nhỏ bôi thuốc kích rễ (như NAA hoặc IBA) quanh vùng khoanh để rễ mọc nhanh hơn.
- Bước này có thể bỏ qua nếu bạn dùng rêu hoặc xơ dừa ủ ẩm tốt.
Bọc giá thể
- Lấy rêu ẩm, xơ dừa hoặc hỗn hợp đất tơi xốp bọc xung quanh vùng khoanh vỏ.
- Đảm bảo giá thể đủ ẩm nhưng không được nhỏ nước.
Quấn nilon và buộc chặt
- Dùng túi nilon trong hoặc màng PE quấn kín quanh giá thể.
- Dùng dây nilon buộc chặt 2 đầu để tránh thoát ẩm và cố định cành chắc chắn.
- Có thể chọc vài lỗ nhỏ ở phía dưới túi để thoát nước thừa nếu trời mưa.
Hướng dẫn cách chiết cành chanh
Cây chanh là loại cây ăn trái phổ biến, dễ trồng, dễ chăm và rất phù hợp để nhân giống bằng phương pháp chiết cành. Dưới đây là quy trình chiết cành chanh đúng kỹ thuật, giúp bạn nhanh chóng sở hữu những cây chanh mới khỏe mạnh, cho trái sai.
Chọn cành chiết phù hợp
- Chọn cành bánh tẻ, không quá non (dễ úng) và không quá già (khó ra rễ).
- Cành có đường kính từ 0.8–1.5cm, dài khoảng 30cm.
- Ưu tiên cành hướng ra ngoài, có nhiều mắt lá, không bị sâu bệnh, không dập gãy.
Khoanh vỏ cành
- Dùng dao sắc khoanh 2 đường tròn cách nhau 2–3cm, sau đó bóc bỏ phần vỏ giữa.
- Cạo sạch phần màng nhầy trắng (libe) ở bên dưới lớp vỏ để rễ không bị cản trở khi mọc.
- Đây là bước quan trọng giúp chặn dòng nhựa về, kích thích hình thành mô sẹo và rễ mới.
Bôi thuốc kích rễ (khuyến khích)
- Dùng thuốc kích rễ NAA hoặc IBA bôi quanh vết khoanh (tùy chọn).
- Giúp tăng tốc độ ra rễ, nhất là với giống chanh khó chiết.
Bọc giá thể
- Dùng rêu ẩm, xơ dừa hoặc đất mùn đã làm ẩm để bọc kín vùng khoanh vỏ.
- Giá thể nên giữ được ẩm lâu, không chứa mầm bệnh và đủ thông thoáng cho rễ phát triển.
Quấn túi nilon và cố định
- Dùng túi nilon hoặc màng PE trong quấn quanh giá thể, sau đó buộc chặt 2 đầu bằng dây nilon.
- Có thể quấn thêm một lớp giấy bạc bên ngoài nếu nơi chiết quá nắng, giúp hạn chế bốc hơi và bảo vệ rễ non.
Hướng dẫn cách chiết cây kim tiền
Cây kim tiền (hay kim phát tài) là loại cây phong thủy rất được ưa chuộng vì mang ý nghĩa tài lộc, thịnh vượng. Tuy nhiên, khác với các loại cây thân gỗ như chanh hay hoa giấy, kim tiền không chiết cành theo kiểu khoanh vỏ, mà được nhân giống bằng tách bụi hoặc giâm thân lá. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách chiết (thực chất là tách hoặc giâm) cây kim tiền đúng kỹ thuật:
Chuẩn bị trước khi chiết
- Cây mẹ khỏe mạnh, phát triển tốt, có nhiều thân và rễ củ.
- Dao sắc, kéo cắt, găng tay.
- Chậu mới và đất tơi xốp (gồm tro trấu, phân hữu cơ, xơ dừa).
- Thuốc kích rễ (nếu có).
Phương pháp tách bụi – Cách chiết cây kim tiền phổ biến nhất
Bước 1: Đào cây mẹ
- Nhẹ nhàng lấy cây kim tiền ra khỏi chậu cũ, phủi nhẹ lớp đất để lộ phần củ và rễ.
Bước 2: Tách bụi
- Quan sát các nhánh mọc riêng biệt, có thể thấy chúng nối với nhau bằng thân rễ.
- Dùng dao sạch cắt tách từng cụm thân có đủ rễ và củ riêng biệt.
Bước 3: Xử lý vết cắt
- Để các phần vừa tách phơi khô trong bóng râm 1–2 tiếng nhằm tránh úng, thối rễ.
- Có thể bôi vôi hoặc thuốc chống nấm vào vết cắt để sát khuẩn.
Bước 4: Trồng cây
- Đặt từng bụi cây vào chậu mới có lỗ thoát nước, trồng với lớp đất tơi xốp, thoáng khí.
- Tránh nén chặt đất và tưới nước nhẹ để làm ẩm, không tưới quá nhiều.
Phương pháp giâm thân – Phù hợp khi không có bụi lớn
Bước 1: Cắt thân
- Chọn thân khỏe, không sâu bệnh, cắt khúc dài khoảng 7–10cm.
Bước 2: Làm khô đầu cắt
- Để nơi râm mát trong 1–2 ngày cho vết cắt se lại, tránh thối.
Bước 3: Giâm vào đất
- Giâm thân vào chậu đất trộn tro trấu + xơ dừa, ấn nhẹ cho đứng vững.
- Tưới sương nhẹ nhàng, đặt ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Bước 4: Theo dõi
- Sau khoảng 3–4 tuần, nếu thân vẫn xanh và có chồi mới, tức là cây đã bén rễ thành công.
Hướng dẫn cách chiết cây trầu bà
Cây trầu bà là loại cây leo được yêu thích bởi khả năng sống khỏe, dễ chăm sóc và mang lại vẻ xanh mát cho không gian. Khác với những cây thân gỗ cần khoanh vỏ, trầu bà được nhân giống bằng cách chiết từ đoạn thân có rễ khí sinh, hay còn gọi là giâm cành. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách “chiết” cây trầu bà đơn giản mà ai cũng làm được:
Chọn đoạn thân phù hợp
- Chọn dây trầu bà khỏe mạnh, không sâu bệnh, đang sinh trưởng tốt.
- Ưu tiên những đoạn thân có ít nhất 1–2 đốt (mắt rễ) – đây là vị trí rễ mới sẽ phát triển.
- Nên chọn đoạn dài từ 15–25cm, có 2–3 lá để cây quang hợp khi bén rễ.
Cắt cành
- Dùng dao hoặc kéo sắc cắt đoạn thân tại vị trí sát đốt, đảm bảo vết cắt ngọt và không làm dập thân.
- Có thể cắt nhiều đoạn từ một thân mẹ nếu cây đủ dài.
Giâm trong nước
Bước 1: Chuẩn bị lọ nước
- Dùng cốc hoặc chai thủy tinh trong suốt, đổ nước sạch ngập 1/2 đến 2/3 cành.
- Tốt nhất nên dùng nước đã để ngoài không khí 1–2 tiếng để bay khí clo.
Bước 2: Ngâm cành
- Đặt cành sao cho mắt rễ ngập trong nước, lá nằm phía trên.
- Đặt ở nơi có ánh sáng gián tiếp, không phơi nắng trực tiếp.
Bước 3: Thay nước định kỳ
- Thay nước 2–3 ngày/lần để tránh thối gốc.
- Sau khoảng 7–10 ngày, rễ trắng bắt đầu mọc ra từ mắt rễ.
Chuyển sang trồng đất
- Khi rễ dài khoảng 3–5cm, có thể chuyển cành vào chậu đất.
- Dùng đất tơi xốp, thoát nước tốt (nên trộn thêm xơ dừa, tro trấu, phân trùn quế).
- Tưới nhẹ, đặt chậu ở nơi râm mát, tránh thay đổi môi trường đột ngột.
Kết bài
Chiết cành là kỹ thuật đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc nhân giống cây trồng. Với hướng dẫn chi tiết từ cách chiết cành hoa giấy, chanh, bưởi đến cây kim tiền, trầu bà, bạn hoàn toàn có thể tự tay thực hiện tại nhà. Hãy thử áp dụng ngay để tạo nên một vườn cây như ý!
