Nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc đúng quy trình là yếu tố then chốt giúp cây cà phê sinh trưởng nhanh, cho năng suất cao và ổn định.
Trong bối cảnh nông nghiệp hiện đại, người nông dân không chỉ cần hiểu cách trồng cà phê truyền thống, mà còn cần ứng dụng khoa học để nâng cao chất lượng và sản lượng.
Bài viết dưới nongnghiepxanh đây sẽ cung cấp đầy đủ hướng dẫn cách trồng cà phê giúp cây cà phê phát triển toàn diện, sai quả theo mong đợi.
Lựa chọn giống cà phê phù hợp
Giống là yếu tố đầu tiên và quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển và năng suất cây trồng. Hiện nay, có 3 giống cà phê chính tại Việt Nam:
- Cà phê Robusta (vối): Phù hợp vùng đất thấp, năng suất cao, kháng bệnh tốt.
- Cà phê Arabica (chè): Ưa khí hậu mát mẻ vùng cao, cho chất lượng hạt ngon nhưng dễ mắc sâu bệnh.
- Cà phê Liberica (cà phê mít): Tán rộng, quả lớn, chịu hạn tốt nhưng ít phổ biến hơn.
Tùy vào khí hậu và thổ nhưỡng, bà con cần chọn giống phù hợp, ưu tiên giống ghép hoặc giống đã qua tuyển chọn có khả năng kháng sâu bệnh, sinh trưởng nhanh và sai trái đều.
Chuẩn bị đất trồng cà phê
Để áp dụng đúng cách trồng cà phê hiệu quả, lựa chọn đất trồng là bước không thể bỏ qua. Cà phê phát triển tốt nhất trên loại đất đỏ bazan, đất thịt nhẹ hoặc đất phù sa có tầng canh tác sâu, thoát nước tốt, pH từ 5.5 – 6.5.
Quy trình chuẩn bị đất trồng:
- Cày bừa đất sâu 30 – 40 cm, phơi ải ít nhất 2 – 3 tuần để diệt mầm bệnh.
- Đào hố trồng kích thước 60 x 60 x 60 cm (đối với cà phê vối) hoặc 50 x 50 x 50 cm (đối với cà phê chè).
- Bón lót mỗi hố 10 – 15 kg phân chuồng hoai mục, 0.5 kg vôi bột, 0.3 kg phân lân.
- Để đất nghỉ từ 7–10 ngày rồi mới tiến hành trồng cây con.
Cách trồng cây cà phê con chuẩn kỹ thuật
Giai đoạn trồng cây con là bước quan trọng trong quy trình canh tác cà phê, quyết định phần lớn đến sự phát triển ban đầu và khả năng sinh trưởng lâu dài của vườn cây.
Dưới đây là các bước kỹ thuật cách trồng cà phê con đúng chuẩn mà bà con cần nắm rõ:
– Chọn cây giống chất lượng
Lựa chọn cây giống từ 6 đến 8 tháng tuổi, cao khoảng 30–40 cm, thân mập khỏe, lá xanh đậm, không sâu bệnh, không dị dạng.
Nên ưu tiên cây giống ghép hoặc giống đã qua kiểm định, có nguồn gốc rõ ràng từ các vườn ươm uy tín để đảm bảo khả năng sinh trưởng và kháng bệnh tốt.
– Chuẩn bị hố trồng
Trước khi trồng khoảng một tháng, cần đào hố theo đúng kích thước kỹ thuật: cà phê vối 60 x 60 x 60 cm, cà phê chè 50 x 50 x 50 cm.
Trộn đất mặt với 10–15 kg phân chuồng hoai mục, 0.3–0.5 kg phân lân và 0.5 kg vôi bột để xử lý mầm bệnh.
Đổ hỗn hợp đất trở lại hố, vun cao hơn mặt đất từ 5–10 cm và để yên 7–10 ngày trước khi trồng để đất ổn định và lên men tốt.
– Xử lý và trồng cây giống
Trước khi trồng, tưới ẩm bầu đất để dễ thao tác. Nhẹ nhàng xé bỏ lớp nilon mà không làm vỡ bầu, đặt cây vào giữa hố sao cho cổ rễ ngang mặt đất.
Lấp đất kín bầu, nén chặt vừa phải quanh gốc để cố định cây. Sau đó tạo mô xung quanh gốc để thoát nước khi mưa lớn và giữ ẩm vào mùa khô.
– Chống cây và giữ ẩm
Sau khi trồng cần cắm cọc tre hoặc gỗ cao khoảng 80–100 cm để chống đỡ, tránh cây bị gió làm lung lay hay gãy.
Dùng dây mềm buộc thân cây vào cọc theo hướng chéo 45 độ. Tưới nước ngay sau khi trồng và duy trì tưới đều đặn mỗi ngày trong vòng 15–20 ngày đầu, đảm bảo độ ẩm cho cây bén rễ nhanh.
Nên phủ rơm rạ hoặc cỏ khô xung quanh gốc để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại, nhưng tránh phủ sát cổ rễ để ngăn ngừa thối gốc.
– Theo dõi và chăm sóc sau trồng
Theo dõi vườn thường xuyên trong hai tuần đầu để kịp thời thay cây chết, cây còi cọc. Nếu phát hiện cây yếu, cần bổ sung dinh dưỡng hoặc che nắng tạm thời để cây phục hồi.
Đây là giai đoạn quyết định đến tỷ lệ sống và sự phát triển ban đầu nên cần chăm sóc tỉ mỉ và cẩn trọng.
Kỹ thuật chăm sóc giúp cây phát triển nhanh
Một trong những yếu tố quyết định hiệu quả của cách trồng cà phê chính là chế độ chăm sóc đúng kỹ thuật.
Tưới nước đúng thời điểm giúp cây không bị khô hạn kéo dài, đặc biệt trong giai đoạn ra hoa và kết trái.
Cần tưới 2–3 lần mỗi tuần trong mùa khô, mỗi gốc từ 300–500 lít nước tùy vào độ tuổi cây.
Sau khoảng một năm trồng, nên tiến hành bấm ngọn để cây phát triển cành cấp 1. Hằng năm cần cắt bỏ cành sâu bệnh, cành vô hiệu để cây thông thoáng, đồng thời tạo tán tròn đều để cây nhận đủ ánh sáng.
Về bón phân, năm đầu tiên nên sử dụng NPK theo tỷ lệ 15-15-15, chia đều 4–5 lần trong năm.
Từ năm thứ hai trở đi, nên tăng cường bón phân hữu cơ và vi sinh để cải thiện đất. Trong giai đoạn nuôi trái, cần bổ sung thêm phân kali để tăng tỷ lệ đậu quả và nâng cao chất lượng hạt cà phê.
Cà phê rất dễ bị các loại sâu bệnh như sâu đục thân, rệp sáp, nấm hồng, thán thư hay tuyến trùng.
Để phòng trừ hiệu quả, người trồng cần thường xuyên kiểm tra vườn cây, tỉa cành và vệ sinh gốc sạch sẽ.
Nên ưu tiên sử dụng các loại thuốc sinh học và vi sinh thay vì hóa chất để bảo vệ môi trường và cây trồng.
Ngoài ra luân canh hoặc xen canh cách trồng cà phê với các cây họ đậu cũng giúp cải thiện đất và hạn chế sâu bệnh một cách tự nhiên.
Thu hoạch và bảo quản cà phê
Thời điểm thu hoạch tốt nhất là khi trên 85% quả cà phê chuyển sang màu đỏ chín đều. Cần thu hái thủ công để tránh làm rụng quả xanh, ảnh hưởng đến chất lượng.
Sau thu hoạch, cà phê cần được phơi hoặc sấy ngay để tránh lên men, tốt nhất là phơi dưới ánh nắng tự nhiên từ 5–7 ngày cho đến khi độ ẩm còn khoảng 12–13%.
Hạt cà phê sau khi sơ chế cần được bảo quản trong bao đay, để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.
Để cách trồng cà phê sai quả ổn định mỗi mùa vụ, người trồng cần đặc biệt chú trọng đến thời điểm cắt tỉa nhằm tập trung dinh dưỡng cho trái.
Tưới nước đúng kỳ hoa nở và trái hình thành sẽ hạn chế tình trạng rụng quả non. Thu hoạch đúng độ chín cũng đóng vai trò quan trọng, tuyệt đối không hái quả còn xanh vì có thể làm giảm năng suất và chất lượng mùa sau.
Kết luận
Hiểu và áp dụng đúng cách trồng cà phê không chỉ giúp cây phát triển khỏe mạnh, mà còn giúp nông dân tối ưu chi phí, nâng cao năng suất và chất lượng hạt cà phê.
Nếu được thực hiện bài bản và khoa học, cây cà phê không chỉ sai quả mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người trồng.
