Củ đậu (hay còn gọi là củ sắn nước) là loại cây trồng phổ biến ở nhiều vùng nông thôn Việt Nam nhờ dễ chăm sóc, cho năng suất cao và vị ngọt thanh mát.
Để củ to, vỏ mỏng, ít xơ và vị ngọt đậm, đòi hỏi người trồng cần áp dụng đúng cách trồng củ đậu theo từng giai đoạn sinh trưởng.
Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn chi tiết kỹ thuật, thời vụ, loại đất, cách bón phân và chăm sóc củ đậu để đạt hiệu quả cao nhất.
Bước 1: Chọn giống củ đậu ngọt đạt năng suất cao
Lựa chọn giống củ đậu ngọt là yếu tố đầu tiên quyết định chất lượng và kích thước củ. Nên chọn các giống củ đậu bản địa hoặc giống lai F1 đã qua kiểm nghiệm, có thời gian sinh trưởng trung bình 4–5 tháng, kháng bệnh tốt và khả năng tích lũy tinh bột cao.
Một số giống phổ biến:
- Củ đậu địa phương miền Bắc (cho vị ngọt tự nhiên).
- Giống củ đậu Thái Bình (dễ trồng, năng suất cao).
- Giống củ đậu ngắn ngày cho vụ Đông Xuân.
Thời vụ trồng củ đậu đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất. Thời điểm trồng lý tưởng là vào đầu mùa khô để tránh mưa làm úng rễ.
Miền Bắc: Trồng vào tháng 10–11 (vụ Đông). Miền Trung và Nam: Trồng từ tháng 11–1 dương lịch
Tránh trồng quá muộn vì nhiệt độ cao và thời tiết bất lợi có thể khiến củ nhỏ, ít ngọt hoặc xơ nhiều.
Bước 2: Xới đất trồng củ đậu tơi xốp tạo độ thoát nước tốt
Để cách trồng củ đậu phát triển to và ngọt, đất trồng củ đậu phải đáp ứng các yêu cầu sau:
- Đất thịt nhẹ hoặc pha cát, tơi xốp, giàu mùn.
- pH đất từ 5.5 đến 6.5 là phù hợp.
- Không trồng trên đất úng nước hoặc đất cát khô hạn.
Trước khi trồng cần cày sâu 20–25 cm, phơi ải đất 7–10 ngày, bón vôi khử trùng và lên luống cao khoảng 25–30 cm để tránh ngập úng giai đoạn mưa nhiều.
Bước 3: Kỹ thuật trồng củ đậu giúp củ to đều
Áp dụng đúng kỹ thuật trồng củ đậu sẽ giúp cây phát triển nhanh, hạn chế bệnh và tăng kích thước củ. Các bước thực hiện:
Làm đất và lên luống rộng 1–1,2 m, đào rãnh sâu 30 cm, rắc một lớp phân chuồng hoai mục trước khi trồng.
Ngâm hạt giống trong 8–10 tiếng, để ráo nước rồi ủ cho hạt nứt nanh. Gieo hạt theo hàng với khoảng cách 30 × 40 cm, mỗi hốc đặt 1–2 hạt, lấp đất mỏng khoảng 1–2 cm.
Sau khi gieo, tưới ẩm nhẹ để hạt nhanh chóng nảy mầm.
Bước 4: Cách chăm sóc củ đậu đúng giai đoạn
Cách chăm sóc củ đậu gồm các công việc: tỉa nhánh, làm giàn, tưới nước, bón phân đúng thời điểm.
Áp dụng đúng kỹ thuật trồng củ đậu giúp cây phát triển tốt, hạn chế sâu bệnh và tăng kích thước củ.
Sau khoảng 2 tuần, khi cây đã ra lá thật, cần làm giàn bằng tre hoặc dây nilon cho dây leo. Giàn giúp cây quang hợp tốt hơn và giảm nguy cơ sâu bệnh ở lá gốc do tiếp xúc với đất.
Tưới nước đúng cách:
- Giai đoạn cây con: tưới ẩm nhẹ, 2 ngày một lần để giữ độ ẩm vừa đủ cho cây non.
- Giai đoạn ra củ: giảm tần suất tưới nhưng vẫn đảm bảo đất đủ ẩm. Tránh tưới quá nhiều vì có thể gây úng rễ, thối củ.
Bón thúc 2–3 lần trong quá trình sinh trưởng bằng phân hữu cơ hoai mục hoặc phân NPK theo tỷ lệ 10:10:20.
Ưu tiên dùng phân tan chậm chuyên dụng cho củ đậu để cây hấp thụ dưỡng chất lâu dài, hạn chế thất thoát.
Bước 5: Cách trồng củ đậu giúp tăng độ ngọt
Để cách trồng củ đậu ngọt hơn, bạn có thể điều chỉnh quy trình trồng như sau: ngừng tưới nước khoảng 10 ngày trước khi thu hoạch để tinh bột tập trung ở củ.
Giảm lượng đạm và tăng kali trong giai đoạn củ phát triển, tỉa bớt dây leo phụ để dinh dưỡng tập trung nuôi củ.
Phơi nắng nhẹ vào buổi sáng từ 1–2 tiếng mỗi ngày để kích thích tổng hợp đường. Những kỹ thuật này sẽ giúp củ ngọt hơn, độ giòn và vị ngọt đậm hơn.
Về phòng trừ sâu bệnh, củ đậu thường gặp sâu xanh, sâu đục thân, rầy mềm, rệp trắng, và các bệnh nấm như sương mai hay thối rễ.
Một số biện pháp hiệu quả là luân canh với cây không cùng họ đậu để giảm mầm bệnh, dùng chế phẩm sinh học như gừng, tỏi, ớt phun phòng.
Tránh bón thừa đạm để hạn chế rệp và sâu lá, và sau thu hoạch nên vệ sinh vườn, tiêu hủy dây leo bị bệnh.
Thực hiện đầy đủ các bước: điều chỉnh tưới, bón phân hợp lý, tỉa cành, phơi nắng và các biện pháp phòng trừ sâu bệnh, bạn sẽ thu được củ đậu vừa ngọt, giòn, vừa năng suất cao.
Bước 6: Thu hoạch và bảo quản củ đậu đúng cách
Cách trồng củ đậu có thể thu hoạch sau 100–120 ngày gieo trồng, khi lá bắt đầu ngả vàng, dây leo ngừng phát triển; củ to đều, vỏ mỏng, cùi trắng sữa, có vị ngọt.
Thu hoạch bằng tay hoặc cuốc nhẹ tránh làm dập củ. Sau thu hoạch nên rửa sạch đất, bảo quản nơi mát mẻ, tránh ánh nắng để giữ độ ngọt lâu hơn.
Kết luận
Cách trồng củ đậu đúng kỹ thuật, đúng thời vụ, chăm sóc cẩn thận theo từng giai đoạn sẽ giúp người trồng thu được củ to, ít xơ, ngọt đậm và đạt năng suất cao.
Chú trọng chọn giống tốt, dùng phân hữu cơ, tưới tiêu hợp lý và phòng trừ sâu bệnh hiệu quả sẽ mang lại vụ mùa thành công.
