Trồng hành tây không đơn thuần là việc gieo vài hạt rồi chờ ngày thu hoạch. Để đạt năng suất cao, đặc biệt là rút ngắn thời gian nảy mầm và thu củ sớm, người trồng cần hiểu rõ về điều kiện sinh trưởng, lựa chọn giống phù hợp, chuẩn bị đất đúng cách, áp dụng các kỹ thuật chăm sóc chuẩn xác theo từng giai đoạn.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cách trồng củ hành tây giúp cây phát triển mạnh ngay từ đầu và sớm cho củ chất lượng.
Khả năng sinh trưởng của hành tây
Hành tây (Allium cepa L.) là cây thân thảo hai năm, thường được trồng để lấy củ trong một vụ. Loại cây này sinh trưởng tốt ở nhiệt độ mát từ 18 đến 25 độ C.
Giai đoạn sinh trưởng ban đầu cần ẩm độ vừa phải, ánh sáng đầy đủ và đất tơi xốp giàu dinh dưỡng.
Khi chuyển sang giai đoạn hình thành củ, hành tây cần nhiều ánh sáng hơn và đất phải thoát nước tốt để tránh thối củ.
Để cách trồng củ hành tây lên cây mầm nhanh, củ chắc, vỏ bóng, cần kiểm soát ánh sáng, độ ẩm và nhiệt độ ngay từ đầu.
Trồng sai mùa hoặc sai vùng khí hậu sẽ khiến mầm chậm, lá yếu, củ không phát triển hoặc không chắc ruột.
Cách trồng củ hành tây đúng kỹ thuật
Sau đây là cách trồng củ hành tây bằng hạt cho năng suất tốt và chất lượng hơn:
Xử lý giống trước khi trồng
Một trong những yếu tố quan trọng trong cách trồng củ hành tây là khâu chọn giống. Có thể sử dụng hạt giống hoặc củ giống, tùy vào điều kiện và nhu cầu.
Với mục tiêu rút ngắn thời gian nảy mầm, củ giống thường được ưu tiên hơn do đã tích lũy đủ dinh dưỡng.
Củ giống được chọn phải chắc tay, không sâu bệnh, có phần rễ còn nguyên. Nếu dùng hạt, cần chọn loại có tỷ lệ nảy mầm cao, xuất xứ rõ ràng.
Trước khi gieo hoặc trồng, nên xử lý giống bằng cách ngâm nước ấm (40–45°C) trong 3–4 giờ, sau đó để ráo và hong khô nơi thoáng mát.
Việc này giúp diệt mầm bệnh trên vỏ ngoài, đồng thời kích thích mầm nhú nhanh hơn sau khi xuống đất.
Chuẩn bị đất trồng và làm luống trồng hành tây
Đất trồng lý tưởng cho hành tây là đất thịt nhẹ, giàu mùn, thoát nước tốt và có độ pH từ 6.0–6.8.
Nếu trồng tại nhà, có thể sử dụng đất sạch trộn với phân chuồng hoai, trấu, xơ dừa và vôi bột để cải thiện kết cấu và cân bằng pH.
Kỹ thuật lên luống đúng chuẩn cũng giúp mầm mọc nhanh và hạn chế sâu bệnh. Mặt luống nên cao 20–25cm, rộng 1m, rãnh sâu khoảng 30cm để thoát nước tốt.
Trước khi trồng, nên bón lót bằng phân chuồng hoai mục trộn với lân và vôi.
Đất sau đó cần được tưới ẩm nhẹ và phơi từ 3–5 ngày để ổn định hệ vi sinh vật, tạo điều kiện cho rễ bám nhanh.
Kỹ thuật trồng giúp mầm mọc nhanh, cây khỏe mạnh
Khi trồng bằng củ, đặt củ xuống đất sao cho phần cổ củ nhô lên khoảng 1/3. Không nên vùi củ quá sâu vì dễ úng hoặc chậm nảy mầm.
Khoảng cách giữa các củ là 10–12cm, hàng cách hàng 20–25cm để tạo độ thoáng. Nếu gieo bằng hạt, cần rạch hàng nông khoảng 1–1.5cm, gieo đều tay rồi lấp lớp đất mỏng.
Sau khi trồng, cần tưới nước nhẹ bằng vòi phun sương để tránh dập mầm. Trong vòng 3–5 ngày đầu, nên giữ ẩm liên tục và che nắng nhẹ nếu nhiệt độ ban ngày cao.
Với củ giống tốt và quy trình đúng kỹ thuật, mầm sẽ nhú lên đều sau khoảng 3–4 ngày.
Dinh dưỡng và chế độ tưới trong giai đoạn đầu
Giai đoạn mầm phát triển (0–20 ngày sau trồng) là thời kỳ nhạy cảm, cần quản lý nước và dinh dưỡng hợp lý.
Tưới nước mỗi ngày 1 lần vào sáng sớm hoặc chiều mát, dùng nước sạch, tránh tưới vào buổi trưa.
Khi cây đạt chiều cao 7–10cm, có thể bón thúc bằng đạm ure hoặc NPK tỉ lệ thấp, pha loãng, tưới vào rãnh luống.
Không nên lạm dụng phân bón quá sớm hoặc dùng phân chưa hoai mục vì dễ làm cháy rễ. Sau 30 ngày, cây bước vào giai đoạn hình thành củ, cần tăng cường kali để giúp củ chắc và lên vỏ đẹp.
Quản lý sâu bệnh theo sinh lý cây
Trong cách trồng củ hành tây, phòng bệnh là yếu tố then chốt giúp cây phát triển ổn định. Một số bệnh thường gặp bao gồm héo lá, thối gốc, thối củ và sâu ăn lá.
Biện pháp hiệu quả nhất là canh tác sạch: trồng trên luống cao, luân canh vụ, xử lý giống trước khi trồng, tránh tưới quá nhiều.
Có thể dùng chế phẩm sinh học như Trichoderma để rắc gốc định kỳ phòng nấm bệnh, kết hợp phun tỏi ớt hoặc neem oil để xua sâu ăn lá. Định kỳ 7–10 ngày/lần nên kiểm tra toàn bộ vườn để phát hiện sớm ổ bệnh.
Điều chỉnh ánh sáng và nhiệt độ cuối vụ giúp thu hoạch sớm
Một mẹo trong cách trồng củ hành tây nhanh thu hoạch là điều chỉnh ánh sáng cuối vụ. Khi hành chuẩn bị hình thành củ (từ 60 ngày sau trồng trở đi), cần tăng cường ánh sáng và giảm tưới nước.
Có thể tỉa bớt lá che hoặc nghiêng luống về hướng đông nam để nhận nắng sớm.
Tưới nhẹ mỗi 3–4 ngày một lần thay vì hàng ngày giúp củ khô lớp ngoài và ngừng phát triển thân lá, dồn dinh dưỡng vào phần củ. Giai đoạn này không nên bón phân nữa, chỉ cần duy trì độ thoáng và khô ráo.
Hành tây cho thu hoạch sau 85–100 ngày tùy giống. Dấu hiệu hành già là khi 60–70% lá ngả vàng, gốc thân bắt đầu mềm và lớp vỏ củ bong nhẹ.
Trước thu hoạch 7 ngày nên ngưng tưới hoàn toàn. Dùng cuốc nhỏ để nhổ nhẹ từng củ, tránh làm dập vỏ.
Sau khi thu, hành được phơi dưới bóng râm, thoáng gió khoảng 3 ngày để khô hoàn toàn trước khi bó thành từng chùm hoặc cho vào lưới bảo quản.
Kết luận
Hiệu quả của cách trồng củ hành tây phụ thuộc vào sự kết hợp nhiều yếu tố: chọn giống khỏe, đất phù hợp, bón phân cân đối, chăm sóc đúng giai đoạn và phòng bệnh tích cực.
Khi nắm được nguyên lý sinh trưởng, bạn hoàn toàn có thể chủ động rút ngắn thời gian mầm mọc, nâng cao năng suất và thu hoạch hành tây sớm hơn nhiều so với cách trồng truyền thống.
Với kỹ thuật nông nghiệp hiện đại và sự kiên trì, mọi người đều có thể làm chủ vườn hành sạch của riêng mình.
