Trồng lạc (đậu phộng) là một trong những phương pháp canh tác mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân Việt Nam.
Với điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nước ta có thể trồng lạc quanh năm ở nhiều vùng miền khác nhau.
Để cách trồng lạc đạt năng suất cao, nảy mầm nhanh, thu hoạch chỉ sau 90 ngày, người trồng cần nắm rõ kỹ thuật từ khâu chọn giống, chuẩn bị đất đến chăm sóc và thu hoạch.
Chọn giống lạc chất lượng để trồng
Chọn giống ảnh hưởng rất lớn đến thời gian sinh trưởng và năng suất của lạc. Nên chọn các giống lạc ngắn ngày, có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, phát triển nhanh và cho nhiều củ.
Một số giống lạc phổ biến hiện nay như:
- Lạc L14: thời gian sinh trưởng chỉ khoảng 85–90 ngày.
- Lạc L23: giống cải tiến cho củ to, năng suất cao.
- Lạc HL25: phù hợp với điều kiện khí hậu miền Trung, miền Nam.
Khi chọn giống, nên ưu tiên hạt chắc, đều, không sâu bệnh. Có thể ngâm hạt trong nước ấm (2 sôi – 3 lạnh) khoảng 6–8 tiếng, sau đó ủ bằng khăn ẩm từ 1–2 ngày cho hạt nứt nanh trước khi gieo.
Để hạt nhanh nảy mầm, bạn cần ngâm trong nước ấm theo tỷ lệ 2 sôi – 3 lạnh, khoảng 6–8 giờ.
Sau đó vớt ra, ủ bằng khăn ẩm trong 1–2 ngày cho đến khi hạt nứt nanh. Ủ như vậy giúp giảm thời gian mầm nhú sau khi gieo xuống đất, đồng thời nâng cao tỷ lệ sống.
Cách trồng lạc nhanh nảy mầm, thu hoạch sớm
Cách trồng lạc hiệu quả như sau:
Xác định thời vụ phù hợp để trồng lạc
Thời vụ trồng lạc ở Việt Nam thường chia thành 2 chính: vụ Đông Xuân (tháng 11 đến tháng 1) và vụ Hè Thu (tháng 5 đến tháng 6).
Thời tiết khô ráo, nắng nhiều sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hạt nảy mầm nhanh và cây phát triển khỏe mạnh. Không nên gieo trồng vào mùa mưa kéo dài hoặc thời điểm rét đậm.
Chuẩn bị đất trồng kỹ lưỡng
Lạc ưa đất tơi xốp, thoát nước tốt, độ pH trung tính (khoảng 5.5–6.5). Đất cát pha hoặc đất thịt nhẹ là lý tưởng để cây phát triển rễ và cho củ to.
Trước khi gieo, cần cày bừa kỹ, lên luống cao 25–30cm, rãnh rộng 30cm để tránh ngập úng.
Nên bón lót phân chuồng hoai mục (1–1,5 tấn/1.000m²), trộn thêm phân lân và vôi nếu đất chua. Chuẩn bị đất kỹ giúp rễ phát triển mạnh, củ nhiều và tránh sâu bệnh.
Gieo trồng đúng mật độ, độ sâu
Một trong những kỹ thuật quan trọng trong cách trồng lạc là mật độ và độ sâu gieo hạt.
Hàng cách hàng 30–35cm, cây cách cây 12–15cm. Nếu trồng thương phẩm, nên gieo 2 hạt mỗi hốc để đảm bảo tỷ lệ cây sống.
Gieo hạt sâu khoảng 3–4cm. Sau đó lấp đất mỏng, phủ nhẹ rơm rạ hoặc trấu khô để giữ ẩm. Tưới nhẹ mỗi ngày vào buổi sáng, tránh tưới quá nhiều gây úng.
Yếu tố giúp hạt nảy mầm nhanh
Để hạt lạc nảy mầm nhanh, ngoài xử lý giống đúng kỹ thuật, còn cần duy trì độ ẩm đất ổn định và nhiệt độ môi trường ấm áp.
Không gieo vào thời điểm lạnh hoặc đất quá khô. Có thể sử dụng thêm chế phẩm sinh học kích thích mầm nảy nhanh, giúp cây phát triển đồng loạt chỉ sau 2–3 ngày gieo.
Tưới nước và giữ ẩm đúng cách
Sau khi gieo 10 ngày đầu, cần tưới đều để giữ ẩm, giúp cây ra rễ khỏe. Giai đoạn từ ngày 25–45 là lúc ra hoa và tạo củ, cây cần nước nhiều nhất. Nếu thiếu nước giai đoạn này, năng suất sẽ giảm rõ rệt.
Từ ngày 60 trở đi, nên giảm lượng nước để củ chắc và hạn chế sâu bệnh. Tránh tưới vào buổi tối hoặc sau 5 giờ chiều để giảm độ ẩm dư thừa ban đêm.
Bón phân hợp lý cho lạc
Lạc không cần quá nhiều phân nhưng cần đúng loại và đúng lúc. Sau 15 ngày gieo, tiến hành bón thúc đợt 1 bằng NPK hoặc phân hữu cơ. Đợt 2 vào khoảng ngày thứ 35–40, nên tăng lượng kali để hỗ trợ ra củ.
Tuyệt đối không bón quá nhiều đạm vì sẽ làm cây phát triển lá, thân nhiều mà ít củ. Nên ưu tiên phân hữu cơ hoặc phân sinh học để đất bền vững, tránh thoái hóa.
Làm cỏ và vun gốc định kỳ
Sau khi cây lạc cao 10–15cm, nên làm cỏ lần đầu. Sau 25–30 ngày tiếp tục làm cỏ lần 2 và vun gốc để cây cứng cáp, rễ ăn sâu và củ không bị lồi lên mặt đất. Vun gốc còn giúp cây chống đổ ngã và tăng khả năng ra hoa đậu củ.
Phòng trừ sâu bệnh cho cây lạc
Lạc thường bị sâu xanh, đốm lá, héo rũ do nấm hoặc vi khuẩn trong đất. Cần quan sát kỹ từ giai đoạn cây con đến khi ra hoa.
Nếu phát hiện cây có dấu hiệu vàng lá, héo rũ thì cần nhổ bỏ, xử lý đất bằng vôi hoặc Trichoderma.
Hạn chế thuốc hóa học, nên dùng chế phẩm sinh học hoặc phun thuốc BT vào sáng sớm để an toàn cho môi trường và người sử dụng. Ngoài ra luân canh với cây họ đậu hoặc rau màu cũng giúp giảm sâu bệnh tự nhiên.
Thu hoạch đúng thời điểm, lạc ngon củ chắc
Sau 85–90 ngày, khi phần thân dưới bắt đầu khô, lá ngả vàng và vỏ củ cứng lại là lúc có thể thu hoạch.
Chọn ngày nắng ráo để nhổ, tốt nhất vào sáng sớm hoặc sau mưa nhẹ để dễ nhổ hơn.
Sau khi nhổ, nên phơi cả cây 2–3 ngày rồi mới tuốt lấy củ. Lạc cần được phơi tiếp vài nắng để đạt độ khô dưới 10%, giúp bảo quản lâu dài. Lạc khô có thể cất trong bao lưới, để nơi khô thoáng, tránh chuột và côn trùng.
Lạc khô nên được bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh ánh sáng trực tiếp. Có thể để trong bao lưới hoặc túi vải, tránh để gần nguồn ẩm.
Trường hợp bảo quản lâu dài nên để lạc nguyên vỏ cứng, chỉ tách vỏ khi cần dùng hoặc xuất bán.
Mẹo rút ngắn thời gian trồng lạc xuống 3 tháng
Một số kinh nghiệm về cách trồng lạc giúp rút ngắn thời gian sinh trưởng gồm:
- Ưu tiên chọn giống lạc ngắn ngày, nảy mầm nhanh như L14 hoặc L23.
- Sử dụng đất trồng đã được cải tạo, giàu mùn và tơi xốp, giúp bộ rễ phát triển nhanh.
- Gieo hạt sau khi đã ủ kỹ, nứt nanh đều giúp tiết kiệm 3–5 ngày nảy mầm.
- Trồng vào đầu mùa mưa để tận dụng độ ẩm tự nhiên và tiết kiệm công tưới.
Áp dụng đầy đủ các yếu tố này sẽ giúp hoàn thành một vụ lạc chỉ trong vòng 90 ngày mà vẫn đảm bảo chất lượng và năng suất.
Kết luận
Cách trồng lạc để đạt hiệu quả cao trong thời gian ngắn không quá phức tạp nếu người trồng nắm vững kỹ thuật và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ khâu chọn giống đến thu hoạch.
Chọn giống ngắn ngày, chuẩn bị đất kỹ, ủ hạt trước khi gieo và chăm sóc đúng quy trình sẽ giúp cây phát triển tốt, cho củ to, chắc và thu hoạch chỉ sau 3 tháng.
Đây là mô hình canh tác phù hợp cho nhiều hộ nông dân muốn tăng thu nhập bền vững.
