Mướp là loại rau quả quen thuộc trong bữa ăn người Việt, không chỉ dễ trồng mà còn mang lại giá trị kinh tế cao nếu áp dụng đúng kỹ thuật. Tùy theo giống như mướp hương hay mướp đắng mà có cách trồng khác nhau.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cách trồng mướp sai quả, tươi tốt, ít sâu bệnh.
Hướng dẫn cách trồng mướp trên sân thượng
Dưới đây là hướng dẫn cách trồng và làm giàn mướp bền đẹp tại nhà:
Chọn giống mướp phù hợp
Lựa chọn giống là bước đầu tiên và quan trọng trong cách trồng mướp:
- Mướp hương: có mùi thơm đặc trưng, trái dài thon, thích hợp ăn xào, nấu canh.
- Mướp đắng (khổ qua): trái sần sùi, vị đắng, giàu dược tính, thường được trồng nhiều vào mùa hè.
- Mướp ta (mướp dài): cho quả to, dễ trồng, năng suất cao.
Nên chọn hạt giống chất lượng từ nhà cung cấp uy tín, tỷ lệ nảy mầm cao, sạch bệnh.
Tùy vào vùng miền và khí hậu mà thời vụ trồng có thể khác nhau:
- Miền Bắc: trồng vào tháng 2 – 4 (vụ xuân hè) và tháng 7 – 9 (vụ hè thu).
- Miền Nam: có thể trồng quanh năm, nhưng tốt nhất là đầu mùa khô (tháng 11 – 1).
Mướp là cây ưa nắng, chịu nóng, nhưng không thích ngập úng hay mưa kéo dài.
Chuẩn bị đất trồng và giàn leo
Để cách trồng mướp đạt năng suất cao, cần chuẩn bị kỹ đất trồng và giàn leo:
- Đất trồng: Tơi xốp, thoát nước tốt, pH từ 6.0 – 6.8. Đất thịt nhẹ, pha cát hoặc đất phù sa là tốt nhất.
- Bón lót: Trộn đều phân chuồng hoai mục + vôi bột + tro trấu vào hố trồng, bón trước 10 – 15 ngày.
- Giàn leo: Mướp cần giàn cao 2–2,5m để leo, giàn chắc chắn, chịu lực tốt.
Gieo hạt và cách trồng mướp đúng kỹ thuật
Hạt giống mướp cần được ngâm trong nước ấm theo tỷ lệ 2 sôi : 3 lạnh, trong khoảng 6 đến 8 tiếng.
Sau khi ngâm, vớt hạt ra và ủ trong khăn ẩm từ 1 đến 2 ngày cho đến khi hạt nứt nanh thì có thể đem gieo.
Khi gieo trồng, bạn có thể gieo trực tiếp hạt vào hố đã chuẩn bị, với độ sâu khoảng 3 đến 5cm.
Mỗi hố gieo từ 2 đến 3 hạt. Sau khi cây con mọc lên, nên quan sát và lựa chọn cây khỏe mạnh nhất để giữ lại, loại bỏ những cây yếu.
Khoảng cách giữa các hố trồng nên duy trì từ 0,5 đến 1 mét, tùy theo loại mướp bạn chọn trồng để đảm bảo cây có không gian phát triển tốt nhất.
Kỹ thuật chăm sóc giúp mướp sai quả
Muốn cách trồng mướp đạt hiệu quả, cây phát triển tốt và ra quả nhiều, cần chăm sóc đúng cách:
Cây mướp cần được tưới nước đều đặn 1–2 lần mỗi ngày vào sáng sớm và chiều mát. Giai đoạn ra hoa, kết trái nên giữ ẩm thường xuyên, tránh để úng gây thối rễ.
Khi cây có 3–4 lá thật, bón thúc lần đầu bằng NPK 16-16-8, khoảng 10g/gốc. Lần hai bón khi dây leo dài 1m bằng đạm và kali.
Sau đó cứ 15–20 ngày bón bổ sung phân chuồng hoai hoặc phân vi sinh để nuôi quả.
Thường xuyên làm cỏ, vun gốc giúp cây đứng vững và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn. Khi cây có 5–6 lá thật, tiến hành bấm ngọn thân chính để ra nhiều nhánh bên.
Tỉa bỏ lá vàng, nhánh yếu giúp giàn thông thoáng, hạn chế sâu bệnh, tăng hiệu quả quang hợp và cho nhiều trái hơn.
Cách trồng mướp hương cho năng suất cao
Mướp hương rất được ưa chuộng nhờ mùi thơm, dễ chế biến. Cách trồng mướp hương cần chú ý:
- Ưa nắng, cần ít nhất 6 giờ ánh sáng mỗi ngày.
- Bón phân định kỳ bằng NPK + phân hữu cơ để quả chắc, ngọt.
- Khi ra nụ, nên bổ sung phân kali để tăng độ đậu trái.
- Không nên để quá nhiều quả trên một dây sẽ làm quả nhỏ.
- Mỗi cây mướp hương khỏe mạnh có thể cho 10 – 15 quả, kéo dài trong 1–2 tháng.
Cách trồng mướp đắng (khổ qua) hiệu quả
Mướp đắng có nhu cầu cao trên thị trường, đặc biệt trong y học và ẩm thực. Một số lưu ý trong cách trồng mướp đắng:
- Trồng ở nơi có nắng nhiều, tránh gió mạnh.
- Cần giàn chắc chắn vì khổ qua có nhiều trái nặng.
- Dễ bị rệp và sâu cuốn lá – cần phun sinh học phòng trừ định kỳ.
- Bón nhiều kali giúp trái xanh, đắng vừa và ít sơ.
- Khi trái có kích thước khoảng 10–15cm thì thu hoạch, không nên để quá già.
Phòng trừ sâu bệnh cho cây mướp
Một số loại sâu bệnh thường gặp trong quá trình trồng mướp:
- Rệp, sâu xanh, sâu đục quả: Dùng dung dịch tỏi ớt hoặc neem oil xịt định kỳ.
- Nấm hại rễ, sương mai: Tránh trồng nơi ẩm thấp, luân canh cây trồng.
- Thối trái non: Do mưa nhiều hoặc bón thừa đạm – cần che chắn giàn và cân đối dinh dưỡng.
- Ưu tiên sử dụng biện pháp sinh học, tránh dùng thuốc hóa học trong giai đoạn gần thu hoạch.
Mướp có thể thu hoạch sau 45 – 60 ngày kể từ lúc gieo, tùy theo giống. Khi thu hái, nên dùng dao hoặc kéo cắt cuống nhẹ nhàng để tránh làm dập dây hoặc gãy nhánh, ảnh hưởng đến những quả tiếp theo.
Mướp tươi ngon nhất khi sử dụng ngay sau khi thu hoạch. Nếu chưa dùng liền, bạn có thể bảo quản mướp trong túi lưới, để ở nơi thoáng mát, khô ráo và tránh ánh nắng trực tiếp.
Thời gian bảo quản tốt nhất là từ 2 – 3 ngày để giữ được độ giòn, tươi và dưỡng chất.
Một số mẹo giúp cách trồng mướp sai quả tự nhiên
Để cách trồng mướp ra nhiều trái tự nhiên, có thể áp dụng một số mẹo đơn giản:
+ Trồng xen cây đuổi sâu bệnh: Gieo các loại cây như húng quế, cúc, tía tô quanh giàn mướp để xua đuổi sâu bệnh tự nhiên.
+ Bón vỏ trứng, vỏ chuối: Nghiền nhỏ vỏ trứng hoặc cắt nhỏ vỏ chuối bón quanh gốc để bổ sung canxi và kali, giúp cây đậu quả tốt hơn.
+ Tưới nước vo gạo, men vi sinh: Dùng nước vo gạo pha loãng hoặc men vi sinh tưới định kỳ để kích thích rễ phát triển khỏe mạnh.
+ Thụ phấn bằng tay: Vào sáng sớm, dùng tay thụ phấn cho hoa cái bằng hoa đực để tăng tỷ lệ đậu trái.
+ Giữ giàn thoáng, đủ nắng: Đảm bảo giàn mướp thông thoáng, có đủ ánh sáng để cây quang hợp tốt và ra nhiều hoa hơn.
Kết luận
Cách trồng mướp không quá phức tạp, nhưng cần áp dụng đúng kỹ thuật từ khâu chọn giống, chuẩn bị đất, đến chăm sóc và thu hoạch.
Áp dụng đúng phương pháp, người trồng hoàn toàn có thể tự tay tạo nên giàn mướp xanh mướt, trái sai lúc lỉu và chất lượng cao ngay tại vườn nhà.
