Ngô (bắp) là cây trồng ngắn ngày, dễ canh tác, phù hợp với nhiều vùng khí hậu và đất đai khác nhau.
Không phải ai cũng nắm được kỹ thuật canh tác để đạt được năng suất cao ngay từ vụ đầu tiên.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn n cách trồng ngô bài bản, khoa học, áp dụng được cả trong mô hình trồng quy mô nhỏ tại vườn nhà hay sản xuất lớn ngoài đồng ruộng.
Giống ngô có năng suất cao
Việc đầu tiên trong cách trồng ngô là chọn giống chất lượng cao, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và thời tiết khu vực bạn đang sinh sống. Hiện nay có nhiều loại giống ngô trên thị trường, phổ biến nhất là:
- Ngô nếp: thơm, dẻo, thời gian thu hoạch ngắn, phù hợp trồng tại nhà.
- Ngô ngọt (Sweet Corn): thường trồng để ăn tươi hoặc chế biến thực phẩm.
- Ngô lai F1: cho năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt.
- Ngô lấy hạt (ngô vàng): sử dụng trong công nghiệp, chăn nuôi.
Chọn giống từ các cơ sở uy tín, có tỷ lệ nảy mầm trên 85% và đã được xử lý chống sâu bệnh để tiết kiệm công sức phòng trừ sau này.
Điều kiện thích hợp để trồng ngô
Ngô sinh trưởng tốt trong điều kiện thời tiết ấm áp, ánh sáng đầy đủ. Nhiệt độ lý tưởng cho toàn chu kỳ sinh trưởng dao động từ 25–32°C.
Cây ngô rất nhạy cảm với khô hạn, nhất là vào thời kỳ trổ cờ và tạo hạt. Vì vậy để đạt năng suất cao, người trồng cần chọn thời điểm gieo trồng hợp lý theo vùng miền.
Tùy theo khu vực và mục đích canh tác, có thể bố trí 2–3 vụ ngô mỗi năm. Tại miền Bắc, vụ Đông Xuân gieo từ tháng 11–12, vụ Xuân Hè từ tháng 2–3, và vụ Hè Thu từ tháng 5–6. Tại miền Nam, ngô có thể trồng quanh năm nếu đảm bảo nguồn nước tưới.
Cách trồng ngô đạt năng suất cao ngay từ vụ đầu tiên
Hướng dẫn cách trồng ngô đạt năng suất cao:
Làm đất trước khi gieo trồng
Trồng ngô yêu cầu đất tơi xốp, thoát nước tốt, giàu mùn. Những vùng đất thịt nhẹ, đất phù sa ven sông hoặc đất đỏ bazan là lựa chọn lý tưởng. Nếu canh tác trên đất cằn hoặc đất dốc, cần cải tạo và tăng cường hữu cơ.
Sau khi thu hoạch vụ trước, tiến hành cày bừa sâu từ 25–30cm, phơi ải từ 7–10 ngày để tiêu diệt mầm bệnh.
Bón lót 10–15 tấn phân chuồng hoai mục/ha kết hợp 300–400 kg lân supe trước khi lên luống.
Đối với vụ mưa, nên lên luống cao 20–25cm, rãnh rộng 30cm để thoát nước tốt. Với vụ khô, luống có thể thấp hơn, nhưng cần giữ ẩm thường xuyên.
Kỹ thuật xử lý và gieo hạt ngô
Hạt giống cần được ngâm nước ấm 2 sôi 3 lạnh trong 6–8 giờ, sau đó ủ trong khăn ẩm hoặc tro trấu 24 giờ cho nứt nanh. Xử lý hạt giúp rút ngắn thời gian nảy mầm, nâng cao tỷ lệ mọc đều.
Gieo trồng đúng mật độ
Ngô nên được gieo theo hàng đôi hoặc hàng đơn. Khoảng cách hàng cách hàng 60–70cm, cây cách cây 25–30cm, mật độ khoảng 55.000–60.000 cây/ha.
Mỗi hốc gieo 1–2 hạt, sau khi cây lên cao 10cm thì tỉa chọn cây khỏe để lại một cây.
Sau gieo, lấp đất mịn dày khoảng 3–4cm, tưới giữ ẩm liên tục trong 5–7 ngày đầu để cây phát triển thuận lợi.
Chăm sóc cây ngô trong suốt chu kỳ sinh trưởng
Tưới đủ ẩm là yếu tố sống còn trong cách trồng ngô đạt năng suất cao. Trong giai đoạn từ 30–60 ngày sau gieo, cây cần nhiều nước để hình thành lá, trổ cờ và tạo hạt. Nếu khô hạn kéo dài trong giai đoạn này, cây sẽ bị lép hạt, năng suất giảm mạnh.
Ở vùng không có hệ thống tưới tiêu, nên trồng ngô vào đầu mùa mưa hoặc sử dụng biện pháp giữ ẩm như phủ rơm rạ, trồng xen đậu lạc để giảm bốc hơi nước.
Tiến hành làm cỏ lần 1 sau khi cây được 2–3 lá thật. Vun gốc kết hợp xới xáo lần 1 sau 15–20 ngày.
Lần 2 vào 35–40 ngày sau gieo, khi cây bắt đầu trổ cờ, nhằm giúp cây đứng vững và phát triển rễ phụ.
Bón phân đúng kỹ thuật, cân đối dưỡng chất
Nhu cầu dinh dưỡng của cây ngô tập trung vào các nguyên tố: đạm (N), lân (P), kali (K) và các nguyên tố vi lượng như magie, kẽm, lưu huỳnh.
Tổng lượng bón/ha trung bình: 120–150kg đạm urê, 60–80kg lân supe, 80–100kg kali clorua. Phân nên chia làm 3 đợt:
- Bón lót toàn bộ phân lân + 30% đạm + 30% kali.
- Bón thúc lần 1 sau 15 ngày: 40% đạm + 30% kali.
- Bón thúc lần 2 sau 35 ngày: phần còn lại của đạm và kali.
- Nên bón vào chiều mát, tưới nước ngay sau bón để tránh thất thoát.
Phòng trừ sâu bệnh hiệu quả
Trong quá trình canh tác, ngô thường bị hại bởi một số đối tượng như sâu keo mùa thu, sâu đục thân, rệp ngô, bệnh đốm lá, khô vằn, khô lá.
Biện pháp phòng trừ sâu bệnh trong cách trồng ngô tổng hợp:
- Luân canh cây trồng khác họ: đậu, lạc, vừng.
- Làm đất kỹ, vệ sinh đồng ruộng sạch cỏ.
- Dùng giống kháng bệnh.
- Sử dụng chế phẩm sinh học: nấm xanh, nấm trắng, neem…
- Phun thuốc hóa học đúng lúc nếu mật số sâu vượt ngưỡng kinh tế.
Luôn đọc kỹ hướng dẫn, tuân thủ thời gian cách ly để đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Thu hoạch và bảo quản bắp ngô
Thời gian thu hoạch phụ thuộc giống và điều kiện canh tác, thường sau 80–100 ngày. Thu hoạch khi bắp ngô đạt độ chín sinh lý: râu khô, hạt chắc, màu ngả vàng hoặc sữa (đối với ngô nếp).
Lưu ý khi thu và bảo quản:
- Ngắt bắp vào sáng sớm, tránh nắng gắt.
- Nếu thu để ăn tươi, nên sử dụng ngay trong 1–2 ngày.
- Nếu thu để lấy hạt: phơi hoặc sấy đến độ ẩm 13–14%, bảo quản trong bao kín, khô ráo, thoáng mát.
Kết luận
Áp dụng đúng kỹ thuật trong cách trồng ngô không chỉ giúp tăng năng suất mà còn tiết kiệm chi phí đầu tư, rút ngắn thời gian thu hoạch và đảm bảo an toàn môi trường.
Ngay trong vụ đầu tiên, nếu thực hiện đầy đủ các bước từ chọn giống, làm đất, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh như hướng dẫn, bà con hoàn toàn đạt sản lượng cao, ổn định, phục vụ tiêu dùng và bán ra thị trường.
