Trong chăn nuôi gia cầm, chủng đậu gà con đúng thời điểm là yếu tố then chốt giúp tăng sức đề kháng và phòng bệnh hiệu quả cho đàn gà.
Nhiều người nuôi vẫn còn mơ hồ về quy trình tiêm phòng đậu cho gà sao cho an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.
Bài viết này sẽ giúp người nuôi hiểu rõ hơn cách phòng bệnh gà con nhờ vào việc chủng đậu đúng thời điểm và đúng kỹ thuật.
Chủng đậu gà con có tác dụng gì?
Chủng đậu gà con chính là sử dụng vắc xin đậu gà để tạo miễn dịch chủ động cho gà con, giúp chúng chống lại sự tấn công của virus gây bệnh đậu gà.
Bệnh đậu (pox) là một bệnh truyền nhiễm thường gặp ở gà, đặc biệt là gà con từ 7–30 ngày tuổi. Nếu không phòng ngừa kịp thời, bệnh có thể gây chết hàng loạt, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả chăn nuôi.
Lợi ích của việc chủng đậu gà con:
- Phòng bệnh hiệu quả: Vắc xin giúp gà tạo ra kháng thể đặc hiệu, từ đó ngăn ngừa gà bị nhiễm bệnh hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu chẳng may bị nhiễm.
- Nếu gà đã chủng đậu mà vẫn mắc bệnh, các triệu chứng thường nhẹ hơn rất nhiều, giúp gà nhanh chóng hồi phục và giảm thiệt hại kinh tế.
- Bảo vệ sức khỏe đàn gà: Giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ chết, giúp đàn gà phát triển khỏe mạnh, đồng đều.
- Nâng cao hiệu quả kinh tế: Tránh được những tổn thất lớn do dịch bệnh gây ra (chi phí thuốc men, gà chết, giảm năng suất).
- Đảm bảo an toàn sinh học: Góp phần kiểm soát dịch bệnh trong trại và cộng đồng chăn nuôi.
Cách chủng đậu gà con để đạt hiệu quả cao
Để chủng đậu gà con đạt hiệu quả cao, bạn cần thực hiện đúng kỹ thuật và tuân thủ các nguyên tắc sau:
Thời điểm thích hợp để chủng đậu gà con
Để đạt hiệu quả tối ưu, cần tiêm phòng đậu cho gà con vào thời điểm phù hợp:
- Từ 7 đến 14 ngày tuổi: Đây là giai đoạn vàng để chủng đậu, vì hệ miễn dịch của gà con đã bắt đầu phát triển.
- Không chủng quá sớm (trước 5 ngày tuổi) vì hệ miễn dịch chưa đủ đáp ứng.
- Tránh chủng trong thời kỳ gà đang bị stress, mắc bệnh, hoặc thay đổi thời tiết đột ngột.
Lưu ý: Trước và sau khi tiêm, cần đảm bảo gà con khỏe mạnh, ăn uống bình thường để vaccine phát huy hiệu quả tối đa.
Quy trình tiêm phòng đậu cho gà
Vắc xin đậu gà thường là vắc xin sống nhược độc, được đóng dưới dạng đông khô. Quy trình chủng đậu gà con thường được thực hiện bằng cách chủng vào màng cánh của gà.
Các bước cơ bản:
- Chuẩn bị vắc xin
Pha vắc xin đông khô với dung dịch pha chuyên dụng hoặc nước sinh lý vô trùng đã làm mát theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Lắc đều cho vắc xin tan hoàn toàn. (Lưu ý: Chỉ sử dụng trong vòng 2 giờ sau khi pha và giữ lạnh trong suốt quá trình chủng).
- Dụng cụ chủng
Sử dụng kim chủng chuyên dụng (thường là kim đôi) đã được tiệt trùng và làm nguội. Tuyệt đối không dùng cồn hoặc hóa chất để sát trùng kim vì có thể làm mất hoạt tính của vắc xin.
- Thực hiện chủng
Giữ chặt gà con, duỗi thẳng cánh để lộ phần da mỏng mặt trong của cánh (vùng không có lông, tránh các mạch máu và xương).
Nhúng ngập đầu kim chủng vào vắc xin đã pha. Đâm kim xuyên qua màng cánh.
- Kiểm tra hiệu quả chủng
Sau khi chủng 4-7 ngày (tùy loại vắc xin), kiểm tra lại vị trí tiêm. Nếu thấy xuất hiện mụn đậu nhỏ, sưng nhẹ, hoặc nốt trắng/hồng tại chỗ tiêm là vắc xin đã có hiệu lực (gọi là “nổi đậu”). Nếu không có biểu hiện này, cần chủng lại ở cánh đối diện.
Chủng đậu có thay thế được các biện pháp phòng bệnh gà con khác?
Câu trả lời là không. Mặc dù tiêm phòng đậu cho gà là bước quan trọng để phòng ngừa bệnh đậu, một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm thường gặp ở gà con nhưng nó không thể thay thế hoàn toàn các biện pháp phòng bệnh khác trong quá trình chăn nuôi.
Bởi lẽ gà con rất dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn yếu, trong khi môi trường nuôi thường tiềm ẩn nhiều loại mầm bệnh khác nhau như Newcastle, Gumboro, cầu trùng, viêm phế quản truyền nhiễm (IB), hô hấp mãn tính (CRD)…
Để phòng bệnh gà con hiệu quả, người nuôi cần áp dụng đồng bộ các biện pháp sau:
- Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thông thoáng, tránh ẩm ướt – là điều kiện mầm bệnh dễ phát triển.
- Khử trùng định kỳ bằng vôi bột hoặc thuốc sát khuẩn chuyên dụng để tiêu diệt mầm bệnh tồn dư.
- Đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, bổ sung vitamin, khoáng, men tiêu hóa và chất điện giải giúp tăng đề kháng tự nhiên cho gà.
- Lập lịch tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine cần thiết cho từng giai đoạn phát triển của gà, không chỉ riêng vaccine đậu.
Ngoài ra theo dõi sức khỏe đàn gà thường xuyên, cách ly gà bệnh và xử lý sớm các dấu hiệu bất thường là điều không thể thiếu.
Sự phối hợp giữa chủng đậu gà con đúng thời điểm và hệ thống chăm sóc khoa học mới là yếu tố then chốt giúp nâng cao tỷ lệ sống, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và mang lại hiệu quả kinh tế bền vững cho người chăn nuôi.
Kết luận
Chủng đậu gà con đúng thời điểm không chỉ giúp gà khỏe mạnh mà còn là biện pháp then chốt để phòng bệnh gà con trong chăn nuôi.
Tiêm phòng đậu cho gà đúng kỹ thuật, đúng lứa tuổi và tuân thủ quy trình vệ sinh, người nuôi có thể yên tâm về sức khỏe đàn gà, hạn chế dịch bệnh và nâng cao hiệu quả kinh tế.
