Vịt mới nở là giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình chăn nuôi, đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt về nhiệt độ, môi trường và đặc biệt là dinh dưỡng.
Thức ăn vịt con không chỉ cần đảm bảo yếu tố giàu dinh dưỡng mà còn phải phù hợp với khả năng tiêu hóa còn yếu của vịt.
Trong bối cảnh giá cám công nghiệp tăng cao, nhiều hộ chăn nuôi đã chọn giải pháp tự làm thức ăn vịt con từ những nguyên liệu rẻ, sẵn có nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.
Vì sao nên tự làm thức ăn vịt con tại nhà?
Khi tự chế biến, người nuôi có thể chủ động kiểm soát chất lượng nguyên liệu, tránh được cám mốc, tạp chất hay chất kích thích tăng trưởng độc hại.
Ngoài ra nguyên liệu tự nhiên thường dễ tìm tại địa phương như bắp, cám gạo, rau xanh, cá vụn… với chi phí thấp hơn rất nhiều so với thức ăn công nghiệp.
Đặc biệt vịt con được ăn khẩu phần tự nhiên giàu vitamin và chất xơ thường phát triển đều, ít bệnh đường ruột và có sức đề kháng tốt hơn.
Đó là lý do mô hình chăn nuôi truyền thống đang ngày càng được ưa chuộng trở lại.
Nguyên tắc cơ bản khi chế biến thức ăn vịt con
Trước khi bắt tay vào phối trộn, cần nắm chắc một vài nguyên tắc để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho đàn vịt:
- Thức ăn phải dễ tiêu, mềm và không gây tắc nghẽn đường ruột.
- Hàm lượng dinh dưỡng phải cân đối, không thừa đạm, không thiếu khoáng.
- Nguyên liệu cần tươi, không sử dụng đồ mốc, ôi thiu hoặc có mùi lạ.
- Tránh thức ăn quá mặn, cay, hoặc khó tiêu vì hệ tiêu hóa của vịt con còn yếu.
- Nếu thực hiện đúng những điều này, bạn hoàn toàn có thể tự tin tạo ra khẩu phần dinh dưỡng phù hợp cho vịt mới nở.
Nguyên liệu giá rẻ để làm thức ăn vịt con
Tại vùng nông thôn hoặc các khu vực ven đô, người nuôi dễ dàng tìm được nhiều loại nguyên liệu vừa rẻ vừa chất lượng. Một số nguyên liệu phổ biến gồm:
- Bột bắp (ngô): Nguồn năng lượng chính, dễ tiêu hóa, giúp vịt tăng cân.
- Cám gạo mới: Cung cấp đạm thực vật, vitamin nhóm B và chất xơ.
- Đậu nành xay chín: Giàu đạm, giúp tăng trưởng cơ bắp.
- Cá tạp, đầu cá xay: Đạm động vật tự nhiên, giúp lông mượt, khỏe mạnh.
- Rau xanh như rau muống, rau lang: Bổ sung chất xơ và vitamin.
- Trứng luộc nghiền nát: Rất cần thiết cho 1–3 ngày đầu sau nở.
- Bột tôm, bột cá khô: Đạm cao, tăng cường miễn dịch.
- Chuối chín hoặc đu đủ xay: Hỗ trợ tiêu hóa, chống táo bón.
Những nguyên liệu này có thể được trộn luân phiên hoặc kết hợp theo công thức tùy giai đoạn phát triển.
Phối trộn thức ăn theo từng giai đoạn phát triển của vịt
Mỗi giai đoạn có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau về protein, năng lượng, vitamin và khoáng chất.
Nếu không cung cấp đủ hoặc thừa chất dinh dưỡng, vịt có thể chậm lớn, giảm năng suất, hoặc mắc các bệnh liên quan đến dinh dưỡng.
Giai đoạn 1–3 ngày tuổi
Nuôi vịt mới nở chưa ăn được thức ăn cứng. Giai đoạn này nên sử dụng trứng luộc nghiền, cháo loãng trộn với một ít cám gạo để kích thích tiêu hóa. Cho ăn nhiều bữa trong ngày, rải đều và sạch sẽ.
Giai đoạn 4–14 ngày tuổi
Hệ tiêu hóa đã hoạt động tốt hơn, có thể bổ sung các nguyên liệu thô như bột ngô, đậu nành xay nhuyễn, rau thái nhỏ.
Một công thức tham khảo: 40% cám gạo, 30% ngô nghiền, 10% cá xay, 10% rau xanh và 10% đậu nành. Nên cho ăn 5–6 lần/ngày.
Giai đoạn 15–30 ngày tuổi
Đây là thời kỳ vịt bắt đầu phát triển nhanh về khối lượng và sức đề kháng. Có thể phối trộn: 30% ngô, 25% cám gạo, 20% cá hoặc xác đậu, 15% rau xanh, 10% chuối chín lên men.
Tần suất ăn giảm còn 4–5 lần/ngày, tăng lượng theo trọng lượng vịt.
Một số mẹo bảo quản và sử dụng thức ăn an toàn
Dù sử dụng nguyên liệu tốt đến đâu, nếu khâu bảo quản và sử dụng không hợp lý thì vẫn có thể gây hại cho vịt con, đặc biệt là trong những ngày đầu mới nở. Vì vậy người chăn nuôi cần chú ý thực hiện đúng cách.
Trước hết cần chế biến khẩu phần ăn vừa đủ dùng trong ngày để hạn chế tối đa tình trạng ôi thiu, làm giảm chất lượng dinh dưỡng.
Thức ăn sau khi trộn không nên để lâu, đặc biệt là không được trộn với nước từ sớm vì điều đó dễ làm thức ăn bị lên men, gây rối loạn tiêu hóa cho vịt.
Máng ăn và máng uống cũng cần được vệ sinh sạch sẽ mỗi ngày. Nước uống nên thay thường xuyên để đảm bảo vệ sinh và tránh phát sinh vi khuẩn có hại.
Một mẹo nhỏ nhưng rất hiệu quả là nên sử dụng men tiêu hóa tự nhiên, chẳng hạn như lên men từ chuối chín hoặc đu đủ, giúp thức ăn dễ tiêu hơn và hỗ trợ hệ đường ruột của vịt phát triển khỏe mạnh.
Tránh những sai lầm phổ biến khi tự làm thức ăn vịt con
Khi mới bắt đầu tự chế biến thức ăn cho vịt con, không ít người chăn nuôi mắc phải những sai lầm do chưa có kinh nghiệm.
Một trong những lỗi thường gặp là sử dụng quá nhiều đạm từ cá tươi. Việc này khiến vịt dễ bị rối loạn tiêu hóa, dẫn đến tình trạng đi phân sống và chậm lớn.
Một sai lầm khác là dùng cám gạo cũ hoặc bị mốc, điều này cực kỳ nguy hiểm vì có thể gây ngộ độc gan, làm tăng tỉ lệ chết trong đàn.
Ngoài ra nếu không bổ sung rau xanh hoặc các loại vitamin và khoáng chất cần thiết, vịt con sẽ còi cọc, chậm phát triển và dễ nhiễm bệnh.
Nhiều người cũng rơi vào tình trạng cho ăn không đúng lượng: quá ít thì vịt chậm lớn, nhưng quá nhiều lại khiến hệ tiêu hóa bị quá tải.
Cuối cùng không thay đổi công thức khẩu phần theo từng giai đoạn phát triển của vịt cũng là nguyên nhân khiến hiệu quả nuôi kém, làm tăng chi phí và giảm năng suất chăn nuôi.
Những sai sót này nếu không được khắc phục sớm có thể gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng đến toàn bộ đàn vịt trong thời gian dài.
Kết luận
Tự làm thức ăn vịt con từ những nguyên liệu rẻ, dễ tìm là lựa chọn sáng suốt trong bối cảnh giá thức ăn công nghiệp ngày càng tăng.
Chỉ cần một chút kiến thức về phối trộn dinh dưỡng và tuân thủ nguyên tắc an toàn thực phẩm, người chăn nuôi hoàn toàn có thể nuôi vịt mới nở hiệu quả, giúp vịt phát triển khỏe mạnh, giảm thiểu bệnh tật và tối ưu hóa lợi nhuận.
